MARŞ ve SERVİS AKÜLERİNİN ŞARJ SİSTEMLERİ
Marş ve servis akü gruplarının şarj sistemlerine Teknelerde Elektrik Donanımı başlığında değinilecek
olsa da, Akülerin birlikte şarjı, teknelerde bence en önemli sorun kaynağı olduğu için ayrı bir konu başlığı açmanın uygun olacağını düşünüyorum.
Teknelerimizin önemli bir bölümü tek alternatör'e, servis ve motor aküsü olarak iki akü grubuna sahiptir.
Motor aküsü 90 - 200 amper aralığında genelde tek bir akü iken,
servis akü grubunda tek olarak 90 - 100 amperden 200 - 300 ampere kadar akülerden oluşan
toplamda da 1200 hatta 2000 ampere kadar kapasite oluşturmuş akü bankları mevcuttur.
İşte bu iki akü grubunun tek bir alternatörden beslenmesi değişik yöntemlerle yapılmaktadır.
Kısaca bu yöntemleri inceleyecek olursak;
Teknelerimizin önemli bir bölümü tek alternatör'e, servis ve motor aküsü olarak iki akü grubuna sahiptir.
Motor aküsü 90 - 200 amper aralığında genelde tek bir akü iken,
servis akü grubunda tek olarak 90 - 100 amperden 200 - 300 ampere kadar akülerden oluşan
toplamda da 1200 hatta 2000 ampere kadar kapasite oluşturmuş akü bankları mevcuttur.
İşte bu iki akü grubunun tek bir alternatörden beslenmesi değişik yöntemlerle yapılmaktadır.
Kısaca bu yöntemleri inceleyecek olursak;
1-Tek bir anahtar / sigorta ile paralleleme
 |
| 100 AMPERLİK PAKO ŞALTER |
 |
| 80 AMPERLİK DC SİGORTA |
 |
TEK ANAHTAR YA DA SİGORTA İLE PARALELLEME2-Boath şalter ( çok kutuplu anahatar ) ile paralelleme   |
 |
| BOT / BOAT / BOATH ŞALTERLE PARALELLEME |
3- Akü izolatörü ile paralelleme
 |
| TEKNELERİMİZDE SIKÇA GÖRÜLEN AKÜ İZALATÖRÜ |
 |
| MASTER VOLT AKÜ İZALATÖRÜ |
 |
| VİCTRON ENERGY AKÜ İZALATÖRÜ |
 |
| Akü İzolatörü ile Marş ve Servis Grubunu Paralelleme |
Akü izolatörü ile, paralellemede;
Akü grupların paralellemesi, şarj verebilecek cihazlar akım vermeye başlayınca oluşur.
Yani redresör çalışmaya başladığında
Güneş panelleri sabah güneş ile şarja başladığında
ve motor çalışıp alternatör şarja başladığında.
Bu ön bilgi neden gerekli;
Bu sistemlerde herhangi bir boath şalter ya da basit bir paralleleme anahtarı yoksa,
motor aküsü marş basmadığında servis akülerinden destek atmanız mümkün olmaz.
Böylesi bir durumda hele şartlar ağırsa,
depodan kablo bul, akü gruplarını parallemeye çalış durumu oldukça zordur.
Bu nedenle bu sistemleri kullanan ya da kullanmayı düşünen arkadaşlar,
iki akü grubunu marş basmama anında paralelelleyebilmek için sıfır bir konumlu,
güçlü bir şalter / devre kesici ile bu paralelleme işlemini yapmalı ve ve zorunluluk oluştuğunda
bu şalter ile paralellemeyi kolayca yapacak durumda olmalıdır.
Bahsettiğim devre kesiciler şunlar.
 |
| Akü Devre Kesici |
 |
| Akü Devre Kesici |
4-Herhangi bir yüksek amperajlı röle ile paralelleme
 |
| 100 amper 12 volt DC Röle |
 |
| 12 Volt 100 Amperlik DC Röle ile Paralelleme |
Yüksek amper kapasiteli DC röle ile, paralellemede de;
Akü grupların paralellemesi, şarj verebilecek cihazlar akım vermeye başlayınca oluşur.
Yani redresör çalışmaya başladığında
Güneş panelleri sabah güneş ile şarja başladığında
ve motor çalışıp alternatör şarja başladığında.
Bu ön bilgi neden gerekli;
Bu sistemlerde herhangi bir boath şalter ya da basit bir paralleleme anahtarı yoksa,
motor aküsü marş basmadığında servis akülerinden destek atmanız mümkün olmaz.
Böylesi bir durumda hele şartlar ağırsa,
depodan kablo bul, akü gruplarını parallemeye çalış durumu oldukça zordur.
Bu nedenle bu sistemi kullanan ya da kullanmayı düşünen arkadaşlar,
iki akü grubunu marş basmama anında paralelelleyebilmek için ya bir devre kesici ile
bu paralelleme işlemini yapmalı ya da şemada ( 1-2-3 ) yazan rölenin artı girişine servis aküsünden
minik bir anahtar ile artı verecek bir sistem kurmalıdır. Röleye eksi vermek gerekmez,
Röle bobinine gelen eksi uç devamlı takılı durumda zaten.
5-ACR otomatik şarj rölesi - VSR voltaj duyarlı röle gibi akıllı röle sistemleriyle ile paralelleme
 |
| BLUE SEA ACR RÖLE DIŞ GÖRÜNÜM |
 |
| BLUE SEA ACR RÖLE İÇ GÖRÜNÜM |
VİCTRON ENERGY VSR RÖLE
Akü grupların paralellemesi, şarj verebilecek cihazlar akım vermeye başlayınca oluşur.
Yani redresör çalışmaya başladığında
Güneş panelleri sabah güneş ile şarja başladığında
ve motor çalışıp alternatör şarja başladığında.
Bu ön bilgi neden gerekli;
Bu sistemlerde herhangi bir boath şalter ya da basit bir paralleleme anahtarı yoksa,
motor aküsü marş basmadığında servis akülerinden destek atmanız mümkün olmaz.
Böylesi bir durumda hele şartlar ağırsa,
depodan kablo bul, akü gruplarını parallemeye çalış durumu oldukça zordur.
Bu nedenle bu sistemi kullanan ya da kullanmayı düşünen arkadaşlar,
iki akü grubunu marş basmama anında paralelelleyebilmek için ya bir devre kesici ile
bu paralelleme işlemini yapmalı ya da şemada VSR rölenin
85 nolu terminaline ya minik bir anahtar ile servis aküsünden artı vermeli ya da 85 nolu terminale kontak anahtarının marş basma anında + 12 çıkış veren terminalinden kablo çekilmelidir.
Röleye ayrıca eksi vermek gerekmez, 86 nolu terminal direk eksi kutba bağlıdır.
Şema küçük bir tekne için baside indirgenmiş bir güç devresi
 |
| VSR Voltaj Duyarlı Röle ile Servis ve Motor Aküsünü Paralelleme |
Paralelleme Blu Sea'nın Otomatik şarj rölesiyle yapıldıysa burada işlem tam tersi çalışmakta.
Blu Sea ACR marş anında paralellemeyi ayırarak servis akü grubuna bağlı elektronik cihazların gerilim dalgalanmasından etkilenmesini önlemiş.
Bu nedenle ACR kontrol terminalinde ki ortada ksımdaki ( SI ) ucuna marş anahtarından gelen kablo jakı çıkartılmalıdır.
Ya da marş anahtarından gelen hatta minik bir on / of anahtar konarak,
anahtarın normal koşullarda devamlı on konumunda olması,
sadece motor aküsü marş basmadığı ve servisten destek gerektiği anlarda
anahtarın of yapılması sağlanmalıdır.
 |
Blue Sea Otomatik Şarj Rölesi ACR |
< Devam Edecek >>>>
